ملاحظات حضور در مکه مکرّمه
بر اساس آیات و روایات، خانه کعبه نخستین و مقدّس ترین بنا و اوّلین مسجد ساخته شده بر روی زمین است.
شهر مکه دارای اماکن متبّرک گوناگونی است که از مهمترین آنها می توان به مسجدالحرام، کعبه معظّمه، غار حرا، محل تولّد پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم)، غار ُثور، شعب ابیطالب، مشعرالحرام، منا، صحرای عرفات، جمرات، مسجد جن، مسجد تنعیم، مسجد خیف و قبرستان ابوطالب اشاره نمود.
این مکانهای مقدّس همانند سایر اماکن مکه و مدینه، مقرّرات خاصّی دارد که عدم اجرای آن توسط زائران، می تواند مشکلات زیادی به همراه داشته باشد. با عنایت به شرافت و قداست مکه، می سزد تا ما به عنوان زائر بیت الله الحرام با آگاهی از بایدها و نبایدهای این شهِر با عظمت، بکوشیم تا هر چه بیشتر آداب حرم الهی را رعایت کنیم.
طوافهای مستحبّی:
طواف مستحبّی البته در زمان خلوتی مطاف و عدم مزاحمت برای اعمال واجب سایر زائرین، از عبادات شیرین و لذّت بخش انسان را ، آن هم به نیابت از ائمّه معصومین و صحابه پاک پیامبر(علیهم السّلام) و انبیا و بزرگان دین که در طول عمر ، است مانند ریسمان الهی به این بندگان برگزیده و خاص خدا متّصل خواهد نمود.
زائران محترم در حال طواف، نماز و در همه حالاتی که ازدحام وجود دارد، مراقب باشند به افراد سال مند، کم توان و بانوان و همه کسانی که در طواف هستند یا به نماز ایستاده اند، آزار نرسانند، بلکه آرامش خود را در هر شرایطی حفظ کنند.
برای جلوگیری از مشکلات جسمی مانند گرمازدگی، در طول روز سعی کنید از انجام طواف مستحبّی خودداری نمایید.
سعی کنید فقط در اوقات مناسب(صبح زود یا شب)، براى زیارت و طواف به مسجدالحرام بروید.
بانوان محترمه سعى کنند در مواقعى که محل طواف شلوغ است، از انجام طواف مستحبّى خوددارى نمایند.
اگر می خواهید طواف کنید و یا نماز مستحبّی به جا آورید، با فاصله بیشتری از کعبه طواف کنید و نماز را در هر نقطه ای از مسجدالحرام که خلوت بود، بخوانید تا آنان که طواف واجب دارند، بتوانند بدون مشکل اعمال خود را انجام دهند.
نظر به ازدحام در مطاف و جهت جلوگیری از اختلال در حرکت زائران، به هیچ وجه بر خلاف مسیر مطوّفین حرکت نکنید.
زائران عزیز به هیچ وجه در مسیر طواف کنندگان اقدام به خواندن نماز نکنند.
استلام حجرالاسود:
زائران محترم توجّه داشته باشند، بوسیدن حجرالاسود و استلام آن امری مستحب است و اگر ممکن نباشد، اشاره با دست کفایت می کند.
برای رسیدن به حجرالاسود و استلام، لازم است در سایر ارکان کعبه همراه با مطوّفین حرکت کنید تا به حجرالاسود برسید.
عدم استلام حجرالاسود توسط بانوان:
ـ بوسیدن حجرالاسود خاص مردان است. بنابراین بانوان محترمه از بوسیدن حجرالاسود به دلیل اینکه موجب اختلاط با مردان نامحرم میشود، پرهیز کنند.
ـ استلام برای بانوان ضمن این که خطرات جانى دارد، اتّهام تلصیق نیز برای همراه مَحرمشان محتمل است.
ـ گاهی بعضی زائران، مَحرم خود را در فشار جمعیّت به سمت حجرالاسود هدایت می نمایند که این امر در نظر مامورین، مصداق تلصیق بوده و منجر به بازداشت و حبس زائر می گردد.
ـ همه زائران محترم هنگام طواف و یا استلام حجرالاسود و عبور از محل های پُر ازدحام، مواظب باشند تا با جنس مخالف برخورد نکنند.
حضور در حِجر اسماعیل(علیه السّلام):
حجر اسماعیل از مکان های مقدّس مسجدالحرام است که فضیلت های زیادی برای اقامه نماز و دعا در آن ذکر شده است.
ازدحام در مسجدالحرام و به تبع آن ازدحام در حجر اسماعیل، در ساعاتی خاص که به طور معمول نیمه شب ها می باشد، کمتر است. پس سعی کنید با شناسایی ساعات خلوتی حرم و حِجر، با آرامش بیشتر در حِجر اسماعیل حضور یابید.
جهت عزیمت به حجر اسماعیل سعی کنید قبل از رکن یمانی وارد مطاف شوید و کم کم خود را به حِجر برسانید تا صفوف و نظم طواف کنندگان به هم نخورد و مزاحمتی برای کسی ایجاد نشود.
از عزیمت ناگهانی و یکباره به سمت حِجر و با فشار جسمی به سایر طواف کنندگان و ایجاد مزاحمت برای آنان، پرهیز نمایید. این امر موجب بروز برخوردهای نامناسب با زائران طواف کننده خواهد شد.
به دلیل ازدحام بیش از حدّ زائران در مسجدالحرام و جهت پیشگیری از بروز صدمات جسمی، از اوایل ماه ذی الحجّه تا پایان اعمال و مناسک حج، حِجر اسماعیل بسته خواهد بود.
عبور و مرور از درب های حرم:
درب های ورودی به مسجدالحرام دارای اسم و شماره مشخّصی است که هنگام ورود باید آن را به خاطر بسپارید.
سعی کنید قرارهای خانوادگی را بر اساس نام و شماره درب های حرم تنظیم کنید.
در مقابل درب های ورودی به مسجدالحرام، چراغ هایی به رنگ سبز یا قرمز وجود دارد که نشانه وضعیت رفت و آمد و باز یا بسته بودن مسیر است.
رنگ سبز نشان دهنده باز بودن و رنگ قرمز نشان دهنده بسته بودن مسیر ورودی است.
محدودیتهای ترافیکی در مکه مکرّمه:
با توجّه به ازدحام میلیونها زائر از اقصی نقاط دنیا در مکه در ایّام حج، در نیمه اوّل ماه ذی الحجّه، محدودیت های ترافیکی وسیعی از سوی پلیس مکه اعمال می شود و خدمات رسانی در این ایّام با محدودیت های جدیدی همراه خواهد بود.
در فاصله زمانی اوّل تا هشتم و چهاردهم تا بیستم ذی الحجّه در حدود در نیمه اوّل ذی الحجّه، خیابان های منتهی به حرم شاهد فشردگی و تراکم فوق العاده ای است به طوری که تردّد و تداخل انسان و خودرو باعث کندی حرکت و خستگی مفرط و کاهش انرژی زائران می شود.
در آستانه عزیمت زائران به عرفات، به طور معمول برخی خیابان ها توسط پلیس مسدود شده و یا مسیرها تغییر پیدا می کند.
فعّالیت شبکه حمل و نقل درون شهری از روز ششم تا سیزدهم ذیالحجّه به دلیل محدودیتهای ترافیکی و انتقال زائران به مشاعر مقدّسه تعطیل خواهد بود.
در این ایّام توصیه می شود زائران گرامی رفت و آمد خود به حرم را کمتر نمایند و تردّدهای ضروری نیز فقط با تاکسی های آرم دار انجام شود(به خصوص بانوان زائر).
در روزهای ششم و هفتم ذی الحجّه، سعی کنید بیشتر به استراحت و تجدید قوا پرداخته و لوازم فردی ایّام حضور در عرفات و منا(ایّام تشریق) را تنظیم نموده و اگر کسری در لوازم و وسایل دارید، آن را فراهم آورید.
خروج از حدّ حرم و شهر مکه:
از جمله موضوعات مربوط به حضور زائران در مکه، حدّ حرم و حدود و مرزهاى آن می باشد که این حدود، حرم را از شش طرف احاطه کرده است.
حدود حرم از شمال به مسجد تنعیم، از غرب به منطقه حُدیبیه، از شرق به ابتدای سرزمین عرفات و از جنوب به وادی عَرَنه ختم میشود که در تمامی ورودیها و خروجیها، حدود حرم با تابلوهای بزرگی مشخّص گردیده است.
زائرانی که با ورود به حرم الهی، عمره تمتّع انجام داده و منتظرند تا با حضور در مشاعر مقدّسه عرفات، مشعرالحرام و منا و انجام اعمال مکه، حج خود را به اتمام برسانند، چنانچه از شهر مکه و حدّ حرم خارج شوند، احکام خاصّی بر آنها مترتّب می شود که لازم است احکام مربوطه را از روحانیون محترم کاروان جویا شوند.
به تمامی زائران محترم توصیه می شود به هر دلیل موجّه و غیرموجّهی از جمله بازدید از اماکن خاص، خرید و… مراقب باشند از حدّ حرم و شهر مکه خارج نشوند.
صعود به ارتفاع(جبل النّور، جبل ثُور و جبل الرّحمه)
یکی از علاقه مندی های خوب زائران بیت الله الحرام، زیارت غار ثور و غار حرا و درک حضور در آن مکانها و اقامه نماز مستحبّی می باشد.
رفتن به کوه های یاد شده از سوی عربستان ممنوع شده است، لذا در صورتی ، در سالهای اخیر به جهت ایمنی و سلامتی حجاج که محدودیتی در این خصوص وجود نداشته باشد موارد زیر لازم است مورد توجه قرار گیرد
ـ در صعود به جبل النّور و جبل ثور ملاحظاتی وجود دارد که بی توجّهی به آنها می تواند صدمات جبران ناپذیری به زائر وارد نماید.
ـ صعود به جبل الرّحمه در صحرای عرفات نیز مشمول همین قاعده می شود.
ـ مسیرهای مورد استفاده برای صعود به غار حرا و غار ثور در مکه و همچنین جبل الرّحمه در صحرای عرفات، صخرهای و صعب العبور بوده و مسیر صعود نیز به شدّت سنگلاخ است که حرکت را بسیار مشکل می کند.
ـ متاسّفانه بر اثر بیاحتیاطی برای صعود به ارتفاعات، تاکنون حوادث تلخی مانند پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا، سُر خوردن، پرت شدن و… برای برخی زائران به وجود آمده است.
ـ غار حرا و غار ثور در مکه، خارج از حدود شهر مکه بوده و عزیمت به این اماکن مقدّس قبل از انجام اعمال و مناسک حج، برای حجّاج محترم جایز نیست.
ـ صعود به هر ارتفاعی در مکه قبل از حضور در مشاعر مقدّسه و انجام اعمال و مناسک حج، برای حجّاج به هیچ وجه به مصلحت نمی باشد چرا که در صورت بروز حادثه و آسیب دیدگی، احتمال بازماندن از انجام مابقی اعمال حج برای زائر متصوّر است.
ـ صعود به جبل الرّحمه نیز در هنگام حضور در عرفات، به مصلحت زائران نمی باشد چرا که در صورت صدمه دیدگی و آسیب جدّی، مشکلات عدیده ای هم برای مسوولین کاروان و هم برای شخص زائر به وجود خواهد آمد.
ـ توصیه می شود زائران مشتاق به زیارت این اماکن مقدّس، صعود خود را به بعد از انجام اعمال و مناسک حج موکول نمایند.
ـ زائران محترم میتوانند با مشورت و اخذ راهنمایی از مسوولین کاروان و با هماهنگی یکدیگر، بعد از انجام اعمال و مناسک حج، به غار حرا و غار ثور عزیمت نمایند.
ـ به زائران محترم توصیه می شود برای عزیمت به غار حرا و غار ثور، لوازم ضروری و مورد نیاز از قبیل کفش و یا کتانی مناسب برای صعود، کیف دوش آویز، کتب ادعیه، کمی میوه، کمی تنقّلات و بطری آب صحّه را به همراه خود داشته باشند.
برنامه های کاروان در مکه مکرّمه:
در زمان حضور در مکه، جلسات آموزشی به صورت مستمر برگزار می گردد و لازم است همه عزیزان به صورت جدّی و منظّم در جلسات حضور یابند.
محتوای جلسات آموزشی، احکام و مناسک، اخلاق و آداب، مسائل اجرایی و هماهنگی های کاروان، ذکر توسّل و دعا می باشد.
جلسات آموزشی در مکه از حسّاسیت خاصّی برخوردار است زیرا هر روزی که در مکه سپری می شود یک روز به ایام خروج کاروان از مکه و حضور در مشاعر مقدّسه عرفات، مشعرالحرام و منا(ایّام تشریق) که تمامی اعمال و مناسک در آن چند روز و فقط برای یکبار در سال امکان تحقق دارد، نزدیک می شویم.
میزان آگاهی نسبت به احکام و وظایف در این ایّام فقط در جلسات آموزشی امکان پذیر است و ضروری است زائرین محترم ، تمام امور شخصی خود را طوری تنظیم کنند که در تمامی جلسات حضوری موثّر داشته باشند.
با توجّه به اهمّیت موضوع نباید خدای ناکرده با بی نظمی موجب کم رونق شدن برنامه های کاروان شویم.
توجّه داشته باشید که اطّلاع رسانی های کاروان از طریق تابلوهای نصب شده در لابی هتل، طبقات استقرار زائران و انتقال پیام از طریق یاوران حجّاج(سرگروه ها) خواهد بود.
اطّلاعیه های نصب شده در تابلو اعلانات بسیار مهم و ضروری است، لذا سعی کنید بدون توجّه از کنار آنها عبور نکنید و ضمن مطالعه، موضوعات را به هم اتاقی هایی که شاید کم سواد هستند انتقال دهید.
زیارت دوره در یکی از روزهای حضور در مکه انجام خواهد شد.
زیارت دوره مکه مشتمل بر زیارت قبرستان ابوطالب در حجون، بازدید از جبل النّور و جبل ثور است.
چون زیارت دوره فقط یکبار انجام می شود لازم است همه زائران محترم از این فرصت بهره برداری نمایند.
احتمال بازدید از اماکن خاص مانند منطقه حدیبیه، ربذه، محل شهدای فخ، میقات جعرانه، کارگاه پرده بافی، موزه مکه، آشپزخانه های طبخ متمرکز و… تحت شرایطی خاص و با در نظر گرفتن علاقه مندی های زائران وجود دارد
جمع آوری سنگ برای رمی جمرات:
یکی از اقدامات کاروان در مکه، جمع آوری سنگ برای رمی جمرات در هنگام حضور در منا می باشد.
برای این منظور در یکی از روزهای حضور در مکه، به صورت دسته های کوچک برای جمع آوری سنگ به مکانی که مسوولین کاروان از قبل مشخّص نموده اند می رویم.
در زمان جمع آوری سنگ، به هیچ وجه بالای ارتفاع نروید چرا که احتمال سقوط از ارتفاعات وجود دارد.
اندازه سنگ نیز در حدّ یک فندوق یا کمی بزرگتر کفایت می نماید.
جمع آوری سنگ برای رمیجمرات از مشعرالحرام می تواند مناسب باشد لیکن بهترین سنگ، همان سنگ جمع آوری شده از مکه است. با محصور شدن مسیرهای تردّد حجّاج در مشاعر مقدّسه به خصوص در مشعرالحرام، جمع کردن سنگریزه برای رمی جمرات در مزدلفه بسیار سخت شده و یا خطر آفرین است.
با توجّه مشکلات بیان شده، زائران محترم بایستی سنگ را از قبل در شهر مکه جمع آوری کنند.
ثبت دیدگاه