خدمات درمانی

 حج تمتّع رویدادی است که در آن سالانه چند میلیون مسلمان از کشورهای جهان در سرزمین وحی گرد هم می آیند تا در مکان و زمانی محدود، اعمال و مناسک حج را به جای آورند.

  زائران در این سفر، تغییرات قابل ملاحظه ای از نظر روش زندگی و فعّالیت های روزمرّه پیدا می کنند که این عامل ممکن  است برخی مشکلات را در حوزه سلامت برای زائران رقم بزند.

 جهت اتخاذ تمهیدات لازم برای پیشگیری از بیماری ها و حفظ سلامتی زائران در طول سفر، ساز و کارهایی پیش بینی  شده است که در ادامه به شرح آن می پردازیم. 

 مرکز پزشکی حج و زیارت:

  اولین اقدام در این راستا، تاسیس مرکز پزشکی حج و زیارت است.

 این مرکز زیر مجموعه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران بوده و سازمان حج و زیارت این مسئولیت را به این مرکز واگذار می نماید.

این مرکز مسوولیت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به زائران در سفر حج را بر عهده دارد.

  خدمات مرکز پزشکی حج و زیارت در حج تمتّع:

الف) ارائه خدمات پزشکی و آموزش سلامت و بهداشت به زائران قبل از سفر حج.

 ب) ارائه خدمات درمانی به زائران در طول سفر حج.

 ج) ارائه خدمات بهداشتی در طول سفر حج.

  خدمات پزشکی و آموزش سلامت و بهداشت به زائران قبل از سفر حج:

• اولین اقدام در این خصوص، تامین پزشک معتمد(پزشک مجموعه) برای زائرانی است که به حج مشرف می شوند.
• در سال های اخیر با هدف تامین هر چه بهتر بهداشت و سلامت زائران، طرح پزشک مجموعه برای زائران حج تمتع در نظام حج ایران اجرا گردیده است. 
• پزشک مجموعه، مسوولیت انجام معاینات و تایید سلامت زائران، قبل از اعزام را بر عهده دارد.
• ایشان در برخی جلسات آموزشی قبل از سفر حضور یافته و آموزش های سلامت و بهداشت در حج را به میهمانان الهی ارائه می نماید که لازم است همه زائران محترم به این موضوع توجّه جدی داشته باشند.
• ·          ایشان قبل از سفر زائران را معاینه کرده و نتیجه معاینات خود را در سامانه مرکز پزشکی حج ثبت می کند. از این رو کلیه مراکز درمانی ایران در عربستان، از این اطلاعات در هنگام مراجعه زائر استفاده می نمایند.
• اطلاعات هویتی و پزشکی هر زائر بر روی کارت شناسایی وی ثبت می شود

  ارائه خدمات درمانی به زائران در طول سفر:

  تامین کادر پزشکی مورد نیاز مراکز خدمات درمانی:

ـ کادر پزشکی درمانگاه های ایران در مکه و مدینه نیز توسط مرکز پزشکی حج و زیارت تامین می شود.

ـ اولین اقدام در تامین کادر پزشکی مورد نیاز، تامین پزشکان مجموعه می باشد که در قبل توضیح داده شد.

ـ در هر یک از مجموعه ها(هتل ها) اتاقی به عنوان مطب پزشک مجموعه در نظر گرفته می شود که پزشکان حاضر در هتل با شیفت بندی، جهت ارائه خدمات پزشکی به زائران محترم در مطب حضور خواهند داشت.

 ـ برخی از فواید حضور پزشک در مجموعه ها:

 * ایفای نقش سلامت محوری به جای درمان محوری(مسوول سلامت زائران).

* ایجاد اطمینان و آرامش روحی و روانی در زائرین.

* آموزش هر چه کامل تر زائران برای حفظ سلامت جسم و روح آنان در طول سفر.

* رسیدگی به موارد اورژانسی در کوتاه ترین زمان در طول سفر.

* عدم نیاز به خروج زائرین از هتل برای درمان در بسیاری از موارد.

* امکان رسیدگی و نظارت دقیق تر بر موضوعات بهداشتی مجموعه(هتل) و کاروان.

*اجرای « نظام ارجاع بیمار » به عنوان فرآیندی پیشرفته در ارائه خدمات درمانی در حج.

* حضور پزشک در محل اقامت زائران در هتل های مکه و مدینه، اثر بسیاری در حفظ سلامت زائران دارد.

  دایر نمودن درمانگاه های تخصّصی در مکه و مدینه:

ـ در ایام حج بیمارستان هایی در مکه و مدینه با امکانات، تجهیزات و کادر متخصص پزشکی جهت خدمت به حجاج ایرانی دایر می شود.

ـ این درمانگاه ها دارای تجهیزات و امکانات مناسبی مانند آیسییو، سیسییو، سونوگرافی و… می باشند.

 ـ این بیمارستانها دارای بخش هایی مانند قلب و عروق، مغز و اعصاب، ارتوپدی، زنان، عمومی و همچنین خدمات پرستاری، بخش بستری مردان و زنان، آزمایشگاه، رادیولوژی، اورژانس و داروخانه می باشند.

  برپایی اورژانس و درمانگاه در عرفات، مشعرالحرام و منا:

ـ قبل از حضور زائران ایرانی در مشاعر مقدسه عرفات، مشعرالحرام و منا، با حضور تیم های پزشکی و انتقال تجهیزات، امکانات و دارو، درمانگاه های ایران در مشاعر راه اندازی شده و آماده خدمت رسانی به زائران می گردد.

 ـ علاوه بر درمانگاه های شبانه روزی ایران در عرفات و منا، پزشکان مجموعه ها نیز با حضور در چادر مجموعه که در کنار چادرهای زائران قرار دارد به ارائه خدمات پزشکی می پردازند.

  تامین دارو و تجهیزات مورد نیاز زائران در طول سفر:

ـ همه ساله داروهای مورد نیاز زائران در طول سفر حج، نیازسنجی و خریداری شده و به عربستان منتقل می شود.

ـ این داروها به درمانگاه های ایرانی و مطب هتل های محل اقامت زائران ارسال می شود تا در اختیار بیماران قرار گیرد.

 ـ این داروها با قیمت بالایی خریداری می شود و تلاش می شود که با تحویل دارو به اندازه نیاز، از اسراف در آن جلوگیری شود.

 ـ زائران محترم باید تمام داروهای تخصصی مجاز خود را به همراه نسخه تجویزی پزشک در فرم مربوطه به زبان عربی به همراه خود بیاورند.

 ـ اقلام دارویی موجود در مراکز درمانی ایران در طول سفر حج، از ایران ارسال شده است.

 ـ این داروها با توجّه به مقرّرات سخت گیرانه عربستان به آن کشور ارسال می شود و زائران باید در مصرف آن دقّت نمایند.

  ارائه خدمات بهداشتی در طول سفر:

یکی از وظایف مهم مرکز پزشکی حج و زیارت، نظارت بهداشتی بر اماکن اقامتی و تغذیه ای زائران می باشد.

  کارشناسان بهداشت این مرکز در طول ایّام حج، وظایف زیر را بر عهده دارند:

ـ نظارت کامل بر رعایت بهداشت در هتل ها و کلیه اماکن اقامتی زائران.

 ـ نظارت کامل بر رعایت بهداشت تغذیه زائران در کلیه مراحل خرید، انتقال، نگهداری، آماده سازی، طبخ و توزیع و سرو غذا.  

سطح بندی خدمات درمانی در حج(نظام ارجاع بیمار):

سطح اوّل: مراجعه بیمار به پزشک مجموعه(هتل)

در این سطح، در هتل محل اقامت زائران، پزشکان مجموعه ها در مطب های در نظر گرفته شده به صورت۲۴ ساعته آماده ارائه خدمت  به زائرین می باشند. 

 سطح دوّم: اعزام بیمار به درمانگاهها و یا بیمارستان مرکز پزشکی حج و زیارت

ـ در این سطح، اگر نیاز به خدمات بیشتری باشد، بیمار به درمانگاه ها و یا بیمارستان(بنا به ضرورت) مرکز پزشکی حج منتقل می شود.

  سطح سوّم: اعزام بیمار به بیمارستانهای عربستان

ـ در این سطح، اگر نیاز به درمان تخصّصی تر باشد، با هماهنگی مسوولین ذیربط، بیمار به بیمارستان عربستان منتقل می شود. 

 سطح چهارم: اعزام بیمار به داخل کشور

ـ در این سطح، اگر تشخیص درمان تخصّصی تر و طولانی تر از سطح سوّم وجود داشته باشد، با هماهنگی ستادها و شرکت هواپیمایی کشوری و بیمه، بیمار به کشور بازگردانده می شود تا در بیمارستانهای داخل کشور تحت مداوا قرار گیرد.

نکات مهم در خصوص اعزام بیمار به بیمارستانهای عربستان:

  *حضور در مراکز درمانی عربستان جز خستگی و تماس با بیماران دیگر کشورها نتیجه ای ندارد، لذا نباید در این خصوص اصرار کرد. 

 *اعزام مصدومین تصادفات رانندگی به بیمارستان های عربستان با هماهنگی مرکز پزشکی حج و زیارت انجام می شود.

*در خصوص تصادفات، بحث و مذاکره با مامورین عربستان در رابطه با مسائل حقوقی و دادن رضایت نامه، بدون حضور مترجم و مسوول مربوطه در ستاد سازمان حج و زیارت، ممنوع است. 

 *قبل از اعزام زائر به بیمارستان عربستان، پول، ساعت و وسایل گران بهای وی به فرد مورد اعتماد در کاروان تحویل داده شود.

*بیماران اعزامی به بیمارستان های عربستان باید کارت شناسایی خود را به همراه داشته باشند.

*اقدامات درمانی در بیمارستان های عربستان بر عهده پزشکان همان بیمارستان ها است و پزشکان مرکز پزشکی حج، هیچ دخالتی در این خصوص ندارند و فقط وظیفه نظارتی و پیگیری خود را انجام می دهند.

*هزینه بیمارستان های عربستان از محل هزینه خدمات پزشکی که به عربستان پرداخت شده است تامین می شود.

**امید است همه زائران محترم با نشاط و تندرستی کامل به این سفر پر فیض مشرّف شده و با سلامتی و صحت کامل به کشور باز گردند.