مسجدی که در نزدیکی مشربه ام ابراهیم در شارع عوالی یا علی بن ابی طالب وجود دارد، به خطا «مسجد فضیخ» نامیده شده است. این مسجد، در اصل، مسجد بنی قریظه است.
مسجد فضیخ یا مسجد رد شمس، بنا به نوشته مورخان و سفرنامهنویسان کهن، در فاصله یک کیلومتری تا هفتصد متری جنوبِ شرق مسجد قبا، در کنار وادی قرار داشته است. این منطقه که بخشی از محله قربان است، پیش از آن که به تصرف مسلمانان درآید، در اختیار طایفه بنی نضیر بود. بنا به آنچه در کتب سیره آمده است، در جریان غزوه بنی نضیر، که پس از جنگ بدر رخ داد، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) برای محاصره دشمن در آنجا مستقر گردید و در محلی که بعدها مسجد فضیخ بنا شد، خیمهای برای آن حضرت برپا شد.طبق روایتی از امام صادق(علیه السلام) نامگذاری این مسجد بدان جهت بوده که در آنجا درخت فضیخ قرار داشت. فضیخ به نوعی شیره خرما ـ یا نبیذ خرما ـ نیز اطلاق شده استبر اساس نقلهای موجود، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در این مسجد نماز فراوان خوانده و در برخی از روایات امامانِ معصوم نیز توصیه به خواندن نماز در آنجا شده است.
امام صادق(علیه السلام) خطاب به زائران شیعه در مدینه فرمودند: «هَلْ أَتَیْتُمْ مَسْجِدَ قُبَاءَ أَوْ مَسْجِدَ الْفَضِیخِ أَوْ مَشْرَبَةَ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ.» آیا به مسجد قبا، مسجد فضیخ ومشربه ام ابراهیم رفتید؟ گفتند: آری. حضرت فرمود: «أَمَا إِنَّهُ لَمْ یَبْقَ مِنْ آثَارِ رَسُولِ اللَّهِ(صلی الله علیه وآله) شَیْءٌ إِلاّ وَ قَدْ غُیِّرَ غَیْرَ هَذَا.»
از آثار رسول خدا(صلی الله علیه وآله) چیزی باقی نمانده مگر آنکه دگرگون شده، مگر این چند مورد.
در روایت دیگری، امام صادق فرمودند: از رفتن به مشاهد خودداری نکنید. مسجد قبا، مشربه ام ابراهیم، مسجد فضیخ، قبور شهداء و مسجد احزاب که همان مسجد فتح است.
با توجه به آنچه که در تواریخ مدینه آمده، این مسجد یکی از پر زائرترین مساجد مدینه در گذر تاریخ بوده و بیشتر مورخان و جغرافیدانان این شهر، در قرون مختلف، از آن یاد کرده اند بر اساس تواریخ موجود، نام دیگر این مسجد، مسجد رد شمس است. درباره نامگذاری آن به رد شمس یا شمس گفتهاند که در جریان محاصره قلعه بنی نضیر، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هنگام عصر، در حالی که سرش روی زانوی امیرمؤمنان، علی(علیه السلام) بود، به خواب رفت، نزدیک غروب خورشید بیدار شد و وقتی متوجه گردید که علی(علیه السلام) هنوز نماز عصر را نخوانده، از خداوند خواست خورشید را بازگرداند تا او نماز بگزارد. این روایت را به نام حدیث رد شمس میشناسند و جمعی از راویان اهل سنت نیز آن را نقل کردهاند. برخی از منابع، به عمد یا غفلت، نوشتهاند که وجه نامگذاری آن به شمس به این خاطر است که بر بلندی بوده و پیش از نقاط دیگر، ابتدا نور خورشید بر آن میتابیده است! به هر روی، در زمان سخاوی (م ۹۰۲) این مسجد، به مسجد شمس شهرت داشته است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
ثبت دیدگاه