مرقد پیامبر(ص) در مسجد النبی است که در حدیث نبوی، بهشتی و بسیار مقدس خوانده شده است. در محدوده روضه مطهر، سه مکان مقدس وجود دارد: مرقد مطهّر رسول خدا(ص)، منبر و محراب.

محل روضه النبی

قسمتی از مسجدالنّبی که در ناحیه جنوبِ شرقی (رو به سوی قبله) مسجد قرار دارد، و حد فاصل میان منبر و مرقد پیامبر(ص) است، به نام «روضه مطهره» و «روضه شریفه» شناخته می‌شود. بنابر روایات، این قسمت فضیلت بسیاری دارد و در حدیث رسول خدا(ص) روضه‌ای بهشتی معرفی شده است: «مَابَینَ بَیتِی وَ مِنْبَرِی رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ؛ میان خانه و منبر من، باغی است از باغهای بهشت….»

این حدیث مورد اتفاق شیعه و سنی است; هرچند در تعریف محدوده روضه، اختلافاتی میان علما وجود دارد:

• برخی، دیوار شرقی مسجد را که کنار قبر پیامبر(ص) است، حد شرقی روضه دانسته‌اند، اما در حد غربی ، نقطه منبر را حد آن می‌دانند و به این ترتیب، حدود روضه را به یک مثلثی، محدود می‌سازند که یک زاویه آن منبر و دو زاویه دیگر آن دیواره شرقی مسجد است.
• برخی تمامی مسجدِ زمان پیامبر(ص) را روضه می‌دانند.
• نظریه دیگر آن است که برابرِ دیوار شرقی مسجد، در کنار قبر پیامبر(ص)، در غرب نیز به همان عرض، از منبر به پایین به سمت شمال محدوده روضه است که بر آن اساس، روضه شامل یک مستطیل می‌شود. این تعریف، مشهورترین نظریه در میان اهل سنت است. ستون های این بخش بر اساس همین نظریه، متفاوت از سایر ستون هاست، به طوری که یک ردیف از ستون ها از قبر تا منبر کاملاً با رنگ ویژه‌ای، رنگ آمیزی شده است.
• علمای شیعه درباره تعریف روضه بر این باورند که، روضه از دیوار محراب در جنوب که امروزه با نرده‌های فلزی مشخص است آغاز و در شمال، به چهارمین ستون منتهی می‌گردد; یعنی یک ستون علاوه بر آنچه اهل سنت می‌گویند و حد دوم آن در شرق داخل بیت پیامبر(ص) و بیت فاطمه زهرا(س) است و در سمت غرب برابر منبر شریف می‌باشد.

🔴 مراحل توسعه مسجد النبی
مرحله اول ) پیامبر ص هنگام هجرت به مدینه در زمینی به مساحت ۱۰۵۰ متر مربع مسجد النبی را بنا نهادند بگونه ای که دیوارهای آن از خشت و گل و پایه های آن از تنه درخت خرما و دارای سایبانی از شاخه های درخت خرما بود
مرحله دوم ) سال هفتم هجری پس از فتح خیبر ، پیامبر ص مسجد را از دو ضلع شمالی و غربی توسعه دادند که مساحت آن به ۲۴۷۵ متر مربع رسید

مرحله سوم ) در دوران خلفا بعد از پیامبر ص و پادشاهان بنی مروان و بنی عباس ، بعضی از آنها به مساحت مسجد النبی افزودند که مجموعه همه آنها تا ابتدای حیاط اول مسجد امروزی می رسد
مرحله چهارم ) سال ۶۵۴ هجری مسجد النبی در آتش سوخت که بدستور پادشاه مصر بازسازی شد

سال ۸۸۶ هجری مسجد النبی برای مرتبه دوم بصورت کامل در آتش سوخت و این مرتبه نیز بدستور پادشاه مصر بازسازی شد
پس از آن در قرن دهم هجری پادشاهان امپراتوری عثمانی در چند مرحله مسجد النبی را به شکل زیبایی تزیین و بازسازی نمودند و در قسمت شمالی مسجد دو حیاط به آن افزودند و اسامی پیامبر ص ، دوازده امام معصوم ع و برخی از صحابه را در کتیبه هایی سبز رنگ بر دیوارهای آن ثبت نمودند
مرحله پنجم ) پس از حاکمیت پادشاهان آل سعود ، در چند مرحله با اضافه نمودن مقدار چشمگیری در قسمت شمالی مسجد ، بر مساحت آن افزودند

🔴 مراحل توسعه مسجد النبی :

🔺 توسعه مسجد در دوران خلفا ، حاکمان بنی امیه و بنی عباس

🔹 سه خلیفه بعد از پیامبر ( ص) هر کدام بخشهایی به مسجد النبی افزودند که مقدار محدودی در ضلع غربی ، شمالی و جنوبی مسجد بود ،
البته در دوران حکومت پنج ساله ( ۳۵ تا ۴۰ هجری ) امیرالمومنین (ع) ، و همچنین حکومت چند ماهه امام مجتبی (ع) ، توسعه ای در مساحت مسجد صورت نگرفت
🔹 در دوران بنی امیه :
مقداری در ضلع شمالی و غربی ، مسجد توسعه یافت ، اما تغییر مهم در قسمت شرقی صورت گرفت زیرا در این دوره حاکمان بنی امیه با وجود مخالفت شدید خاندان اهل بیت پیامبر (ص) و عموم مردم ، بنای اولیه خانه پیامبر (ص) و خانه امیرالمومنین (ع) و حضرت فاطمه (س) ، تخریب شد و مساحت آن به محدوده مسجد ، اضافه شد
🔹 در دوران بنی عباس :
در این دوره بخشهای محدودی به ضلع شمالی مسجد افزوده شد

🔹 امروزه مجموعه توسعه یافته در دوران خلفا ، بنی امیه و بنی عباس ، از داخل با ستون های کرمی رنگ و به شکل سنتی دوران سلاطین عثمانی ، مشخص است و از بیرون نیز ، از پشت بام با رنگ نقره‌ای متفاوت مانده است