آسیب پذیری های زائر در سفر حج
سفر حج، زیباترین و معنویترین سفر هر فرد مسلمان است که در طول عمر همواره با اشتیاق در آرزوی انجام آن است. اما باید دید به کدام سفر میرود؟ سفر ظاهری! و یا سفر معنوی!
زائر بیت الله الحرام چنانچه به ابعاد معنوی سفر حج به درستی ننگرد، در پیچ و خم کمبودها، کاستیها و سختیهای سفر گرفتار خواهد شد.
سفر حج تمتّع به دلیل ویژگی هایی مانند جمعی بودن سفر، محدودیت زمانی و مکانی برای انجام اعمال و مناسک، جابه جایی های متعدّد در زمان و مکان محدود سفر، حضور حجّاج کشورهای مختلف با آداب و رسوم و زبانهای مختلف و… دارای اهمّیت خاصّی است که بی توجّهی به هر کدام از این ویژگیها، صدمات جبران ناپذیری را به بار می آورد.
هر سفری دارای مشکلات خاص خود است، حتّی با امکانات رفاهی و تدارکات گسترده که امروزه وجود دارد.
سفرِ حج تمتّع گرچه آکنده از معرفت، محبّت و شوق و عشق است که سختی ها را هموار می سازد، امّا با این حال پاره ای از مشکلات غیرقابل اجتناب نیز در این سفر وجود دارد.
حج گزار نباید همّت خود را به رفاه و آسایش مصروف سازد تا اگر رنج و سختی پیش آمد، آن را خلاف انتظار ببیند و نسبت به سرویس دهی محل اقامت و امکانات آن، سرویس دهیِ غذا و تدارکات و… اعتراض کند.
حج گزار نباید با مشکل ازدحام جمعیت، مشکل تردّد وسایل نقلیه، پیاده روی های اضطراری، گرمی هوا، خستگی، بیخوابی، به خصوص در ایّام حضور در عرفات، مشعرالحرام و منا، کمبود جای استراحت و… آستانه تحمّلش از بین برود.
در بهترین شرایط نیز در این سفر کاستی هایی وجود دارد که برای افرادِ بدون سابقه تشّرف، اموری غیرعادی است و آن را بر خلاف توقّع و انتظار می بینند.
گاهی می شود برخی افراد با کم توجّهی به ماهیّت سفر و ویژگی های یاد شده، از حالت عادی خارج شده و عنان صبر و بردباری را از کف می دهند.
برخی افراد با خرده گیری های بی مورد، با این و آن مشاجره می کنند. گاه با مسوولین کاروان، گاه با همسفران و خلاصه با خودی و بیگانه به منازعه و درشت گویی می پردازند که صد البته این نوع رفتار با روح حج و فلسفه آن تناسب ندارد.
همان طور که در قبل بیان شد، به هر پدیدهای که مایه تباهی و فساد یک موقعیّت سودمند شود، آفت یا آسیب می گویند. به یقین فرصت بزرگ حج برای هر یک از زائران محترم موقعیّتی بسیار با ارزش و سودمند است.
اکنون برخی از مواردی که باعث تباه شدن و یا کم اثر شدن بهره سفر حج برای زائر می شود خدمت تان ارائه می شود.
آسیب پذیری های زائر در طول سفر حج:
غیبت در جلسات آموزشی در طول سفر به معنی غافل ماندن از هماهنگی ها، پیگیری دستورالعمل ها و مطالب اجرایی بسیار مهم و غفلت از یادگیری صحیح مناسک و احکام و بروز مشکلات جبران ناپذیر برای زائر در طول سفر.
تکروی و عدم تعامل و همزیستی مناسب با سایر زائران و هم کاروانی ها به عنوان خانواده جدید در طول سفر حج.
بی احتیاطی و عدم مراقبت از سلامتی جسم و روح و بیمار شدن و یا صدمه دیدن قبل از انجام اعمال و مناسک حج.
مصرف دخانیات در طول سفر و درگیر بودن روح زائر با سیگار و فشار روحی و روانی هم سفران به زائر سیگاری.
رفاه طلبی و بی صبری و داشتن توقّعات خارج از حیطه و توان خدمتگزاران کاروان و مجموعه
بازارگردی و پرسه زدن در فروشگاه ها و مغازه ها و از دست رفتن فرصت های حضور در حرمین شریفین.
شرکت در گعده های کم فایده و گفتگوهای کم ارزش و بیهوده(ابتلا به دروغهای ریز، شبهه غیبت و…).
ابتلا به پُرخوری، پُرخوابی و پُرحرفی به عنوان سه عامل مهم در کاهش روح معنوی حج در زائر
کم توجّهی به پوشش حجاب برتر(چادر و مقنعه) و اثرات مخرّب آن بر کاهش جنبه های معنوی حج در بانوان زائر.
کم توجّهی به جنبه های معنوی برنامه های دسته جمعی کاروان(غفلت از شرکت در مراسم های دسته جمعی).
غفلت از دائم الوضو بودن، تلاوت قرآن، سحرخیزی و برپایی نماز شب
غفلت از تقویت گیرنده درونی و باطنی با عدم مراقبت از اعمال، رفتار و گفتار.
بی برنامه گی و کم توجّهی به محتوای سفر و فرصت سوزی و از دست رفتن برترین فرصت زندگی.
توصیه های پایانی:
به گونه ای برنامه ریزی کنید تا هنگام برگشت به ، شایسته است برای بهره برداری و بهره گیری مناسب تر از زمان کوتاه سفر کشور و پیاده شدن از هواپیما، دچار حسرت نشوید.
شایسته است از فرصت هایی که در این سفر مهیّا گردیده، بیشترین استفاده معنوى را ببرید و بیشتر وقت خود را در حرمین شریفین بگذرانید. این فرصتى است که هزاران نفر آرزوى آن را در دل دارند.
توصیه مهم به زائران در سفر حج عبارت است از: صبر، توکل و تعامل، که نتیجه آن، سفری پُرفیض و رضایت بخش خواهد بود.
با توجّه به فرهنگ، رفتار و آداب اجتماعی، سلایق متفاوت زائران، تغییرات شرایط آب و هوایی، زندگی جمعی، شرایط فیزیکی و سختی های طول سفر «صبر » از اساسی ترین شروط این سفر معنوی است.
کوشش نماییم از ابتدای سفر، خود را با اخلاق همسفران و اعضاى کاروان تطبیق دهیم و با صبر و سعه صدر، از خطاها و لغزش هاى احتمالى دیگران چشم پوشى کنیم.
همانگونه که چهره افراد مختلف است، روحیّات و خلقیّات آنها نیز تفاوت دارد.
«صبر و تحمّل» مهم ترین مساله اى است که باید از ابتداى سفر به آن توجّه داشت.
حاجی باید تمرین صبر کند تا همیشه در برابر مشکلات و سختی ها صبور و بردبار باشد و آشفته و خشمگین نشود.
پیامبر اکرم(صلّی الله علیه وآله وسلّم) میفرماید: خشم ایمان را تباه می کند، چونان که سرکه عسل را خراب می کند.
منظور از صبر در سفر حج چیست؟
صبر در سفر حج همان استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است که نقطه مقابل آن » جزع و فزع و بیتابی « می باشد که به معنای از دست دادن مقاومت و تسلیم شدن در برابر مشکلات است.
منظور از توکّل در سفر حج چیست؟
منظور از توکل اعتماد به خداوند است چرا که او ما را دعوت کرده، اسباب سفر ما را فراهم آورده و همه شرایط را برای میهمانی خود آماده کرده است پس خودش ما را به سر منزل مقصود خواهد رساند.
منظور از تعامل در سفر حج چیست؟
تعامل در سفر حج عبارت است از: ارتباط مناسب با سایر زائران، هم کاروانی ها و خدمتگزاران کاروان.
عملکرد زائر در سفر حج:
ماهیّت سفر حج، پر است از فراز و نشیبها و پستی و بلندیها.
خوشا به حال کسی که حوادث، سختی ها و مرارت های سفر بر روح معنوی او اثر منفی نگذارد و صفحه سفید سفر حجّش را با بی برنامه گی، کم صبری، کم تحمّلی، عصبانیت، بی حوصله گی، عجول بودن، زود قضاوت کردن، پرخاشگری و… مخدوش نکند ، چرا که بعد از اتمام سفر، خاطره ناخوشایند برخی رفتارهای احتمالی مانند لکّه های سیاه بر »صفحه سفید سفر« به طور مستمر او را آزرده خاطر خواهد نمود.
این صفحه سفید همان عملکرد زائر در سفر حج است. در واقع سفر حج، به مثابه یک امتحان الهی برای زائر می باشد.
باید در تمام ابعاد و زوایای این سفر عظیم دقّت نمایند تا با کسب ، همه زائران محترم و میهمانان الهی عازم سرزمین وحی توشه های معنوی و ماندگار از سفر بازگردند.
لازم است کلیه زائران گرامی روحیه صبر، توکّل و تعامل را در خود تقویت نمایند و با توجّه به ویژگی های سفر، خود را برای سفری به یاد ماندنی آماده کنند.
ثبت دیدگاه