پس از احرام و ورود به شهر مکه زائران باید هفت دور طواف کعبه بجاى آورند که یکى از مهم‌ترین اعمال عمره و حج است، طواف داراى شرایط و واجباتى است که در این بخش به آنها اشاره مى‌شود.
١ – شرایط طواف کننده
* طهارت بدن و لباس
طواف از جهات مختلف، همچون نماز است؛ از جمله این‌که طواف‌کننده باید بدن و لباسش پاک باشد، افزون بر این‌که، لباسى که بر تن دارد باید شرایط لباس نمازگزار را داشته باشد.
* طهارت از حدث
طواف‌کننده باید باوضو باشد و غسلى برعهدۀ او نباشد، و چنانچه نتواند وضو بگیرد یا غسل کند باید تیمم کند. و طواف عمره بدون طهارت صحیح نیست، خانم‌هایى که در ایام عادت ماهیانه به‌سر مى‌برند باید صبر کنند و پس از پاک شدن، غسل بجاى آورند و طواف کنند.
* پوشش بدن
طواف‌کننده باید در حال طواف به مقدارى که در نماز لازم است بدن خود را بپوشاند.
* ختنه
پسرها و مردها باید ختنه شده باشند و بدون آن طواف صحیح نیست.
* نیّت
طواف و سایر اعمال عمره، از عبادات است و باید با نیت باشد؛ یعنى گشتن به دور کعبه باید به‌قصد طواف و براى اطاعت دستور خداوند باشد.
٢ – واجبات طواف
* شروع از حجرالأسود:
طواف باید از گوشه‌اى از کعبه که حجرالاسود در آن قرار دارد آغاز شود؛ همان گوشه‌اى که نزدیک درِ کعبه است.
حجرالاسود، سنگ مقدسى است که با ارتفاع حدود ١/۵ متر از زمین در یکى از گوشه‌هاى کعبه کار گذاشته شده است و اکنون با یک قاب نقره‌اى محافظت مى‌شود. به هریک از گوشه‌هاى کعبه، رکن و مجموع آنها را ارکان کعبه مى‌نامند که به‌ترتیب براساس دور طواف، چنین نامگذارى شده‌اند: رکن حجرالأسود، رکن عراقى، رکن شامى، رکن یمانى.
* ختم کردن به حجرالأسود
نقطۀ آغاز و پایان طواف حجرالأسود است، یعنى هفت دور طواف مقابل حجرالأسود به‌پایان مى‌رسد و طواف، کمتر یا بیشتر از این مقدار صحیح نیست، امّا دقت در این امر لازم نیست و همین مقدار که عرفاً بگویند روبه‌روى حجرالأسود است کافى است. و ایستادن مقابل حَجر در آغاز طواف و در پایان آن و در پایان هر شوط از طواف لازم نیست، ولى مستحب است با دست خود به سمت حَجر اشاره کند و دست خود را ببوسد.
* هفت دور طواف کردن
طواف کعبه هفت دور است نه کمتر نه زیادتر و به هر دور آن «شوط» گفته مى‌شود.
* کعبه را در طرف چپ خود قرار دادن
طواف‌کننده باید همان‌گونه که همۀ مسلمانان طواف مى‌کنند به دور کعبه بگردد، یعنى عقب‌عقب نرود، برخلاف مسیر طواف‌کنندگان نچرخد، و در حال طواف رو به کعبه نباشد، ولى نگاه به سمت راست یا چپ، حتى پشت سر اگر بدن را نگرداند اشکال ندارد.
* محدودۀ طواف
به فتواى اکثر مراجع تقلید، طواف کعبه در مسجدالحرام تا جایى که مردم طواف مى‌کنند و عرفاً بگویند دور کعبه مى‌گردد صحیح است، ولى به‌نظر برخى دیگر از مراجع تقلید، طواف باید در محدودۀ فاصلۀ بین کعبه و مقام ابراهیم که حدود ١٣ متر است باشد. ولى براى مقلدین این مراجع نیز اگر طواف در آن محدوده مشکل باشد یا ممکن نباشد، و نتوانند صبر کنند تا در وقت خلوت طواف کنند، در فاصلۀ دورتر نیز اشکال ندارد.
* بیرون حجر اسماعیل طواف کردن
طواف‌کننده باید به‌دور حجر اسماعیل هم بگردد، یعنى در حال طواف داخلِ حجر نرود. حجر اسماعیل، فضایى است بین کعبه و دیوار نیم‌دایره به‌عرض حدود ١٠ متر که از رکن عراقى (شمالى) تا رکن شامى (غربى) کعبه امتداد دارد، همان ضلعى که ناودان کعبه قرار دارد. بجز شرایط و واجباتى که براى طواف گفته شد، آدابى نیز دارد که برخى مستحب و برخى مکروه است که مراعات آنها نیز در طواف بر ثواب آن مى‌افزاید.
١ – مستحبات طواف:
* تلاوت قرآن
* ذکر گفتن
* خواندن دعاهاى واردشده
* به آرامى و آرامش طواف کردن
* استلام حجر
مناسب است زائران در حال طواف، به ذکر، دعا و تلاوت قرآن مشغول باشند تا هم از ثواب آن بهره‌مند باشند و هم از حواس‌پرتى و شک در تعداد دورهاى طواف جلوگیرى شود و نیز از عجله و تند رفتن در حال طواف بپرهیزند
که گاهى مزاحمت براى دیگران است. دست زدن و بوسیدن حجرالأسود مستحب است، ولى به‌جهت ازدحام زیاد و اختلاط زن و مرد در کنار حَجر، از این کار در حال طواف بپرهیزند و تنها به اشاره کردن با دست به طرف آن و بوسیدن دست اکتفا کنند. در حال خواندن ذکر و دعا و قرآن نیز صدا را بلند نکنند و از دعا خواندن و صلوات فرستادن دسته‌جمعى بپرهیزند تا مزاحمتى براى طواف‌کنندگان نباشد.
٢ – مکروهات طواف:
* خندیدن
* سخن گفتن
* شعر خواندن
* خوردن و آشامیدن
* دست کشیدن به دیوار حِجر اسماعیل علیه السلام
هرچند در بسیارى از امور، طواف مانند نماز است، ولى از جهاتى نیز تفاوت دارد؛ مثلاً خندیدن و سخن گفتن و خوردن و آشامیدن نماز را باطل مى‌کند، ولى طواف را باطل نمى‌کند، امّا مکروه است و بهتر است از آنها پرهیز شود. دست کشیدن به دیوار حجرِاسماعیل علیه السلام به فتواى برخى از فقها جایز نیست، ولى بسیارى از آنان نیز مکروه مى‌دانند.
٣ – مراقبت‌هایى که در طواف باید صورت گیرد:
* هنگام شروع طواف از مقابل حجرالاسود وارد جمعیت طواف‌کنندگان نشوید که اذیت مى‌شوید و مزاحمت براى طواف‌کنندگان نیز هست، بلکه مقدارى جلوتر جایى که خلوت است وارد جمعیت شوید و بدون نیت طواف به راه خود ادامه دهید تا مقابل حجرالاسود برسید و از آن‌جا به نیت طواف برویدحتى مى‌توانید از مقدارى پیش از طواف نیت کنید که از مقابل حجرالأسود، طواف باشد که در این‌صورت هرچند مقابل حجر متوجه نباشید اشکال ندارد.
* هنگام اتمام طواف براى بیرون رفتن از صف طواف‌کنندگان از مقابل حجرالاسود بیرون نروید که موجب زحمت خود و مزاحمت و اذیت دیگران است، بلکه بدون نیت طواف همراه جمعیت راه بروید تا جایى که به‌راحتى از صف خارج شوید.
* در اثناء طواف، به سراغ بوسیدن کعبه، پردۀ کعبه، حجرالاسود و… نروید تا اشکالى در طواف شما پیش نیاید.
* هنگام طواف عجله نکنید و از هل دادن و تنه زدن به دیگران بپرهیزید و چنانچه با آرامش طواف کنید، راحت و بهتر مى‌توانید ادامه دهید.
* اگر جمعیت شما را هُل داد و تندتر رفتید اشکال ندارد، حتى اگر به‌قدرى زیاد بود که شک کردید بى‌اختیار شدید یا نه باز هم اشکال ندارد.
* دور جمعیت حلقه نکشید، که مزاحمت براى سایر طواف‌کنندگان است.
* افراد مُسن و ناتوان و بانوان معذور در وقت مناسب دیگرى براى طواف بروند تا به‌راحتى بتوانند به‌وظیفۀ خود عمل کنند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
ثبت دیدگاه