مجله  میقات حج  تابستان ۱۳۸۰، شماره ۳۶ 

حج در نهج البلاغه

(فهرست موضوعیِ بیانات گهربار حضرت امیر مؤمنان علیه السلام در نهج البلاغه پیرامون کعبه و فریضه حج)

مقدمه

حمد و سپاس خداوند منّان را و درود و صلوات بر محمّد و آلش.
کعبه به عنوان مرکز توحید، قبله جهانیان، و حج به عنوان بی نظیرترین تجلّی عبادت و بندگی و با شکوهترین تجمّع الهی، و امام علی علیه السلام به عنوان برترین الگوی انسانی کامل و نهج البلاغه به منزله بالاترین کلام انسانی، همواره به هم پیوندی قرین وناگسستنی دارند.
علی، نه تنها مولود کعبه، که موعود کعبه است. ادای حقّ بیت اللّه فریضه است و معرفت علی علیه السلام این حق است.
و حجّ خانه توحید جز با اتصال به امامت و شناخت ولایت به اتمام نمی رسد. سرتاسر مناسک و اعمال حج، رمز و رازی دیگر دارد که آثار و ره آورد این عبادت در اسرار شگفت آن نهفته است.
وعلی علیه السلام این برترین انسان، در بالاتری کلام، از کعبه، با فضیلت ترین نقطه جهان و از حج، پرشکوهترین عبادت، سخن می راند و در نهج البلاغه شریفش که نازله روح اوست، گوشه ای از زلال این فرمان الهی را برای تشنگان چشمه معرفت جاری می سازد.
این مجموعه، فهرستی از کلام بلیغ آن حضرت در باره خانه توحید در نهج البلاغه است.
امید آنکه خدمتی باشد در ترویج معارف گهربار ولایت، و نشانی در راه عاشقان خانه دوست و محبّان حریم ولایت.
و تلاشی باشد در شناسایی مطالب کتاب شریف نهج البلاغه، درباره کعبه و حج و فهرست بندی موضوعی آن.
گفتنی است، با توجه به تنوّع موضوعات، چه بسا یک فرمان و بیان بلیغ حضرت، تبیین کننده چند مطلب و ناگزیر به چندین تکرار باشد.
امید آنکه مورد عنایت حضرت حق و استفاده ضیوف الرحمن قرارگیرد،وبامطالعه این مطالب گرانقدر با شناخت بیشترومعرفت کاملترموفق به انجام این فریضه الهی بشوند.

آثار حج ، رحمت الهی

«… جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ»(خطبه ۱۹۲)
«خداوند سبحان… حج را سببی برای رحمت خویش قرار داد.»
خطبه ها و نامه ها و حکمت های نهج البلاغه، اشارات بلیغی به آثار معنوی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حج دارند. به فرمایش آن حضرت، در سایه برگزاری این مراسم معنوی، اثرات زیبایی از رحمت الهی، نصیب افراد و جوامع مسلمان می گردد.

آثار حج ، وصال بهشت

«جَعَلَهُ اللّهُ… وَوُصْلَةً إِلَی جَنَّتِهِ»(خطبه ۱۹۲)
«…خداوند حج را وسیله ای برای رسیدن مردم به بهشت قرار داد.»
حج گزاران و کارگزاران حج، با لبّیک به این فرمان الهی، درهای بهشت خدا را به روی خویش می گشایند.

آثار حج ، همبستگی دینی

«فَرَضَ اللّهُ… وَالْحَجَّ تَقْربَةً لِلدِّین».(حکمت ۲۵۲)
«خداوند حج را برای همبستگی مسلمانان واجب گردانید.»
و نیز حضرت امام هشتم علیه السلام فرمودند: خداوند خانه اش را نقطه گردهمایی از شرق و غرب جهان قرار داد تا مسلمانان همدیگر را بشناسند.(۱)
تألیف قلوب مسلمین و انس و وحدت میان آنان و نزدیکی و شناخت حال همدیگر، از آثار پرشکوه این فریضه الهی است که حضرت امیر علیه السلام بدان اشاره فرموده اند.

آثار حج، شست و شوی گناهان

«وَحَجُّ الْبَیْتِ وَاعْتِمَارُهُ،… وَیَرْحَضَانِ الذَّنْبَ».(خطبه ۱۱۰)
«حج و عمره بیت اللّه الحرام… شستشو دهنده گناهان هستند.»
آری، از ره آوردهای ارزشمند حج، آمرزش الهی برای حجّاج خانه خداست.